Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γούλφ…

Δράμα του Έντουαρντ Άλμπι με τους Δ.Κατρανίδη, Μ.Παπακωνσταντίνου, Χ.Παππά και Π.Εξαρχέα.

Όπως λέει και ο Θ.Τριαρίδης στους «Καρχαρίες» του «Δεν υπάρχει πιο άγρια φύση από το σαλόνι ενός σπιτιού». Πράγματι σε ένα τέτοιο σαλόνι δυο ζευγάρια διαφορετικά, τέσσερις άνθρωποι διαφορετικοί ξεδιπλώνουν τις πιο μύχιες πτυχές των χαρακτήρων τους σε ένα παιχνίδι αποκαλύψεων, αγάπης-μίσους, αλήθειας-ψέματος.
Ο Τζορτζ και η Μάρθα είναι ένα παντρεμένο ζευγάρι μεσηλίκων που όλη μέρα καταναλώνουν αλκοόλ και βρίζονται ασύστολα, χωρίς να κρύβουν όμως το αίσθημα της εξάρτησης του ενός από τον άλλο. Ο Τζορτζ είναι καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο, του οποίου πρόεδρος είναι ο πατέρας της Μάρθας, γεγονός που διευρύνει την ένταση που χαρακτηρίζει τη σχέση τους. Ένα σαββατόβραδο μετά από μια δεξίωση στο Πανεπιστήμιο, η Μάρθα προσκαλεί τον Νικ, τον νέο και φιλόδοξο καθηγητή βιολογίας και τη μίζερη σύζυγό του Χάνι στο σπίτι της για ποτό. Καθώς η νύχτα προχωρά, ο Νικ κι η Χάνι ποτισμένοι με αλκοόλ εμπλέκονται χωρίς να το θέλουν στα "παιχνίδια" του Τζορτζ και της Μάρθας, τα οποία έχουν σκοπό να πληγώσουν, όχι μόνο τους ίδιους, αλλά κι όλους όσους τους περιβάλλουν. Η χαριστική βολή δίνεται όταν πιάνουν συζήτηση για το γιο του Τζορτζ και της Μάρθας που πρόκειται να γιορτάσει τα γενέθλιά του την επόμενη μέρα.

Τον ιδιότυπο τίτλο του έργου ο Άλμπι τον βρήκε γραμμένο στον τοίχο ενός δημόσιου ουρητηρίου της Νέας Υόρκης. Με τον τίτλο αυτό εκφράζει την ουσία του έργου του. Την αγωνία μπροστά στην τρέλα που οδήγησε στην αυτοκτονία την αγγλίδα συγγραφέα Βιρτζίνια Γουλφ.
Σε ένα σκηνικό τόσο γεμάτο, τόσο ζεστό και τόσο οικείο από τον μετρ στο είδος του Γ.Πάτσα δύο νεαρά ζευγάρια βγάζουν τις μάσκες που φορούν και ξεσκεπάζουν όσα κρύβουν μέσα τους τόσα χρόνια. Ξεκινούν παίζοντας ένα «παιχνίδι», όμως στο τέλος καταλήγουν να ξεγυμνώνονται και να κουρελιάζονται. Γνωρίζουν τον κίνδυνο που κρύβουν τέτοια παιχνίδια, όμως μόνο έτσι θα ξεφύγουν από το σκοτάδι που τους πνίγει. Η αυγή βρίσκει τα δύο ζευγάρια πληγωμένα, αλλά και λυτρωμένα. Άλλωστε, αν δεν πονέσεις, δε μπορείς να πας παρακάτω και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι πρωταγωνιστές. Διαλέγουν να δουν την αλήθεια κατάματα και να λυτρωθούν.
Και οι τέσσερις ηθοποιοί τέλεια συγχρονισμένοι δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό. Κατρανίδης και Παπακωνσταντίνου δένουν απόλυτα μεταξύ τους, ενώ Παππά και Εξαρχέας παρόλο που έχουν τους πιο άχαρους ρόλους στέκονται ισάξια πλάι στο μεγαλύτερό τους ζευγάρι. Ένας Κατρανίδης συγκλονιστικός, παρατημένος και παραιτημένος, ίσως να είναι και ο ρόλος της καριέρας του, δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Η Μίρκα όπως πάντα εκφραστική με τη δική της ιδιαίτερη δυναμική προβάλλει σα μια ύαινα έτοιμη να κατασπαράξει τα πάντα. Η Παππά ίσως και να είναι η καλύτερη Χάνι που έχω δει ποτέ στη Βιρτζίνια Γουλφ, τόσο αθώα και τόσο υστερική. Όσον αφορά στον Εξαρχέα ακολουθεί πιστά τις γραμμές του ρόλου του, χωρίς όμως να είναι κάτι το ιδιαίτερο.
Είναι η δεύτερη φορά που βλέπω το συγκεκριμένο έργο. Το είχα ξαναπαρακολουθήσει το 2003 με τους Γ.Βαλτινό και Π.Ζούνη, όμως οφείλω να ομολογήσω ότι η φετινή ήταν μακράν η καλύτερη Βιρτζίνια Γουλφ που έχω δει. Πρόκειται για ένα έργο συγκλονιστικό που αν και κουραστικό (διαρκεί γύρω στις δυόμιση ώρες) συστήνω ανεπιφύλακτα. Θησαυρός του Παγκόσμιου Θεάτρου με γλώσσα αιχμηρή συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια από το πρώτο του ανέβασμα στο Broadway.
Το ερώτημα "Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ" μάλλον αναφέρεται σε μία ζωή χωρίς ψευδαισθήσεις, σύμφωνα με το συγγραφέα. Και οι ψευδαισθήσεις μας είναι συχνά αναπόσπαστο κομμάτι μας. Εμείς τις δημιουργούμε, εμείς τις συντηρούμε, εμείς τις έχουμε ανάγκη.
«Εγώ τη φοβάμαι τη Βιρτζίνια Γουλφ», όπως λέει και η Μίρκα στο κλείσιμο του έργου…

Παραθέτω μέρος του μονολόγου της Μάρθας, τον οποίο και ξεχώρισα.
«Μόνο ένας άντρας με έκανε ευτυχισμένη σε όλη μου τη ζωή. Ο Τζώρτζ. Ο Τζώρτζ που είναι κάπου εκεί έξω στα σκοτεινά. Ο Τζώρτζ που είναι καλός μαζί μου και που εγώ τον βρίζω, αυτός που με καταλαβαίνει και που εγώ τον διώχνω, αυτός που μπορεί να με κάνει να γελώ, ενώ εγώ πνίγω αυτό το γέλιο στο λαρύγγι μου για να μην το δει… αυτός που με αγκαλιάζει τη νύχτα και με ζεσταίνει και που εγώ τον δαγκώνω τόσο δυνατά, ώσπου να βγάλει αίμα, ναι, αυτός που μαθαίνει αμέσως όλα τα παιχνίδια που σκαρώνω… αυτός που μπορεί να με κάνει ευτυχισμένη και εγώ δε θέλω να γίνω ευτυχισμένη και ναι, θέλω να γίνω ευτυχισμένη. Ο Τζώρτξ και η Μάρθα. Κρίμα. Κρίμα. Κρίμα… ναι αυτός που ποτέ δε θα του συγχωρήσω που παράτησε τον αγώνα, που με είδε και είπε: «Ναι αυτή μου κάνει!» Αυτός που έκανε το φριχτό, το οδυνηρό, το προσβλητικό λάθος να με αγαπήσει και που πρέπει να τιμωρηθεί γι’ αυτό. Ο Τζώρτζ και η Μάρθα. Τι κρίμα! Τι κρίμα!»

Μετά από τέτοια κριτική δεν μπορώ να προσθέσω και πολλά μόνο το ότι συγκλονίστηκα με την παράσταση (δεν την είχα ξαναδεί). Σίγουρα στο τοπ 5 των παραστάσεων που έχω παρακολουθήσει ποτέ αν όχι η καλύτερη! Δεν έχανε πουθενά! Άριστη σκηνοθεσία καταπληκτική υποκριτική από όλους, πολύ καλή μουσική, εξαιρετικό κείμενο. Σαν μόνο αρνητικό θα πω ότι είναι λίγο αργό το έργο αλλά δεν θα γινόταν αλλιώς. Παρακολουθώντας το θυμήθηκα αυτό που είχα ακούει σε μια άλλη παράσταση (πάλι από τους καρχαρίες) " Κλιμάκωση, Κλιμάκωση, Κλιμάκωση..." Ο ορισμός της κλιμάκωσης! Καθηλωτικό έργο! Αν δεν το έχετε δει να το δείτε! Θέλω τέλος να προσθέσω ότι στο έργο είχα την αίσθηση ότι πράγματι ήμουν στο σαλόνι του σπιτιού αυτού. Κανονικό σαλόνι και λες απλά έλλειπε ο τοίχος για να βλέπουμε. Σε αυτό βοήθησαν σίγουρα η σκηνοθεσία και ο φωτισμός αλλά οπωσδήποτε και οι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών!